انواع ارش و نحوه محاسبه آن

Normal 0 false false false EN-US ZH-TW AR-SA MicrosoftInternetExplorer4

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

ارش از نظر فقه

 ارش در لغت به معنای درگیری و نزاع است. ارش جراحت را، دیه جراحتی دانسته اند که مقدار آن معلوم نباشد و نیز مالی است که شخص در ازای تفاوت بین مال سالم و معیوب می پردازد.

معنی لغوی ارش در هر دو  دانش فقه و حقوق با همان کیفیت، به کار رفته است، با این تفاوت که به دیه جراحت یا پرداخت تفاوت ارزش  مالی اعضای سالم با اعضای معیوب، اصطلاحا «ارش جزایی» و «ارش جنایت»، و به پرداخت تفاوت ارزش مالی  بین کالای سالم و معیوب، اصطلاحا «ارش عیب »  گفته می شود. البته درباره قسم اخیر که مربوط به امور مدنی و غیر جزایی است. در اصطلاح «ارش مدنی» و «ارش نقص» نیز وجود دارد که ارش مدنی مربوط به پرداخت تفاوت قیمت کالا در معاملات غبنی  و تدلیسی با قیمت بازار است و ارش نقص، به ضمان قهری و مسئولیت مدنی تعلق دارد و پرداخت خسارتی است که در زمان غصب به مال مغصوب رسیده است و بر عهده غاصب می باشد.

ارش جزایی که به آن « ارش غیر مقدر » یا «ارش حکومت» یا « حکومت» نیز گفته می شود با ارزش جنایت یا ارزش مقدر تفاوت اندکی دارد و آن تفاوت در این است که مقدار ارش جزایی یا ارش حکومت  را دادگاه معین و  نسبت به آن حکم می کند و حال آنکه مقدار ارش جنایت را شرع یا قانون مشخص کرده است و دادگاه فقط همان را حکم می کند و نیازی به تعیین دادگاه نیست.

کیفیت محاسبه ی ارش جزایی که مقدار آن غیر مقدر می باشد، به این گونه است: مجنی علیه که بر جان و جسم وی جرم  مستوجب دیه وارد شده است، برده فرض می شود. سپس قیمت این فرد در حالی که سالم بوده و قیمت حال کنونی وی که به دلیل وقوع جرم معیوب شده است، محاسبه می شود. تفاوت این دو قیمت بر قیمت صحیح  تقسیم شده و نتیجه ی آن ضربدر  مقدار دیه نفس می شود، حاصل ضرب به دست آمده، ارش جزایی است.

ارش از نظر قانون

دیه غیر مقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر  و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند. مقررات  دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر اینکه در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود. (قانون مجازات اسلامی مصوب1392)